• 1 maja od kilkudziesięciu lat obchodzimy w Polsce, a także na świecie Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy, czyli tzw. Święto Pracy.
• W naszym kraju komunistyczne władze ustanowiły je świętem państwowym w 1950 roku, natomiast na świecie święto funkcjonowało już od dekad.
• Jaka jest historia święta pracy? Poznaj genezę powstania amerykańskich robotników i nie tylko.
• Zobacz także: 3 maja 102 rocznica 3 Powstania Śląskiego – chwała bohaterom, Śląsk zawsze polski

1 maja obchodzimy Święto Pracy. Jest to międzynarodowe święto klasy robotniczej, które obchodzone jest rokrocznie 1 maja od 1890 r. Święto Pracy wprowadziła w 1889 roku na kongresie w Paryżu II Międzynarodówka. Chciano w ten sposób upamiętnić wydarzenia z pierwszych dni maja 1886 r. w Chicago.

Historia Święta Pracy

Nim przejdziemy do wydarzeń z Chicago, należy wspomnieć o sytuacji robotników na całym świecie w tamtych czasach. W Australii 21 kwietnia 1856 r. kamieniarze ze stanu Wiktoria dokonali masowej przerwy w pracy w ramach ruchu na rzecz wprowadzenia ośmiogodzinnej zmiany. Ich wygrana, dała początek corocznemu świętu, a także zainspirowała robotników ze Stanów Zjednoczonych. Ponadto warto pamiętać, że warunki pracy oraz płace stały wówczas na tragicznym poziomie, nawet w krajach bardziej rozwiniętych. Powszechny wyzysk był akceptowalny przez władze krajowe, przez bardzo długi czas.

Chicago było wtedy głównym ośrodkiem przemysłowym, gdzie dziesiątki tysięcy imigrantów z Niemiec i Czech pracowało za około 1,5 dolara dziennie. W ciągu sześciodniowego tygodnia pracy pracownicy amerykańscy przepracowywali nieco ponad 60 godzin.

Ruchy robotnicze dążyły do zmian, poprawy warunków pracy i wprowadzenia jednolitych zasad, co spotkało się z oporem ze strony przedsiębiorców. Zwalniali związkowców, wprowadzali lokaut (nie dopuszczali pracowników do pracy), zatrudniali łamaczy strajków, szpiegów, a także bandytów z rodzącej się wówczas w Chicago mafii, którzy zastraszali pracowników i związkowców, bili ich lub zabijali.

Masakra robotników w Chicago

W 1884 r. amerykańskie związki zawodowe po ogólnokrajowej konwencji ustanowiły 1 maja 1886 r., jako moment wprowadzenia ośmiogodzinnego dnia pracy. W sobotę 1 maja w całych Stanach Zjednoczonych odbyły się strajki pracownicze, podczas których śpiewano hymn "Eight Hours" ("Osiem godzin"). 

W Chicago strajkowało około 40 tys. robotników, jednak jak wskazał historyk Jay Winik w swojej książce "The Great Upheaval: America and the Birth of the Modern World, 1788-1800", całkowita liczba uczestników była wyższa. Protestujący gromadzili się przed zakładem produkującej ciągniki McCormick Harvester Co. Właściciel od początku lutego wstrzymywał pracę związkowców, a przeważnie irlandzko-amerykańscy pracownicy McCormicka byli atakowani przez ochroniarzy z Agencji Pinkertona podczas akcji strajkowej w 1885 roku. To sprawiło, że sytuacja osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie była dobrze znana mieszkańcom Chicago.

Strajkujący przyszli pod zakład, gdzie 400 policjantów chroniło łamistrajków wchodzących do McCormick oraz pracowników zastępczych, część z nich jednak uciekła na demonstrację. Kulminacja nastąpiła 3 maja, gdy część strajkujących pracowników ruszyła na łamistrajków. Wówczas to policja zaczęła strzelać w tłum, zabijając co najmniej trzy osoby. Kilka lat po tych wydarzeniach na Marksistowskim Międzynarodowym Kongresie Socjalistycznym postanowiono, że na pamiątkę masakry w Chicago 1 maja będzie Międzynarodowy Dniem Pracowników.

Czytaj więcej: Czy w Czarnobylu była awaria, czy sabotaż?

Obchody Święta Pracy w Polsce

W Polsce pierwszy raz obchodzono święto w 1890 roku, kiedy państwo był pod zaborami i niejednokrotnie obchody odbywały się wbrew woli zaborców. W II RP głównym organizatorem obchodów Święta Pracy była Polska Partia Socjalistyczna. W 1950 r. rząd komunistyczny nadał dniu 1 maja status święta państwowego. W ten sposób 1 maja stał się dniem wolnym od pracy. W czasach PRL-u w tym terminie organizowano liczne pochody, w których każdy obywatel mógł wziąć udział. W latach 80. demonstracje pierwszomajowe organizowała podziemna NSZZ "Solidarność".

W latach 70. zaczęły się wyjazdy warszawiaków za miasto i tak zrodziła się idea majówki. Maj był ciepły, więc zaraz po pochodzie całe rodziny wsiadały do swojego malucha i jechały za miasto – albo na pole namiotowe, albo na działkę. Te tradycje kultywowane są przez Polaków do dziś.

W Kościele rzymskokatolickim dzień 1 maja jest obchodzony jako święto Józefa Robotnika, patrona ludzi pracujących. Obecnie w wielu krajach 1 maja jest po prostu dniem wolnym od pracy i okazją do wyjazdu za miasto.